Neden önemli: Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler, sıtma ile mücadelede çözüm olarak sunulsa da Burkina Faso’nun kararı bu yaklaşımı sorgulatıyor. Ülkeler, genetiği değiştirilmiş sivrisinekler üzerinden yürütülen projelerin halk sağlığına katkısını ve biyoteknoloji politikalarının geleceğini yeniden tartışıyor.
Burkina Faso yönetimi, genleriyle oynanarak sıtma benzeri hastalıkların yayılmasını engellemesi planlanan sivrisinekleri ülkede barındırmama kararı aldı. Bill Gates’in desteklediği projeler kapsamında doğaya salınan sivrisineklerin fayda yerine zarara yol açtığını düşünen hükümet, tüm çalışmaların durdurulmasını emretti.
Burkina Faso yönetimi projeyi sonlandırdı
Devlet Başkanı Ibrahim Traoré, Target Malaria adlı programın ülkedeki faaliyetlerini tamamen durdurdu. Program kapsamında laboratuvar ortamında üretilen sivrisineklerin doğaya bırakılması yasaklandı. Traoré, ülkede hâlihazırda bulunan tüm numunelerin de imha edilmesini istedi. Burkina Faso bundan sonra yakalanan her örneği toplayarak yok edecek.
Yerel yetkililer olumsuz sonuçlara işaret etti
2019 yılında başlatılan Target Malaria projesi, genetiği değiştirilen sivrisineklerin çoğalarak sıtma bulaştırıcılıklarını kaybetmesini amaçlıyordu. Yetkililer bu yöntemin sıtma vakalarını azaltacağına dair umutluydu. Ancak uygulamanın yapıldığı bölgelerde beklenen düşüş görülmedi. Aksine, Burkina Fasolu yetkililer vaka sayılarında artış yaşandığını açıkladı.
Batılı ülkelere karşı mesafe konuldu
Ibrahim Traoré, 2022’de göreve geldikten sonra Batılı ülkelerin etkisini sınırlamak için çeşitli adımlar attı. Target Malaria programının durdurulması da bu politikanın bir parçası olarak görülüyor. Traoré, Batı kaynaklı projelerin iyi niyetli olmadığını savunuyor. Yönetim, söz konusu programın halk sağlığına katkı sunmadığını iddia ediyor.
Bill Gates’in projeleri tartışma yarattı
Bill Gates uzun süredir sivrisinekler üzerinden hastalıkların önlenmesine yönelik girişimleri destekliyor. CRISPR-Cas9 teknolojisiyle yapılan son araştırmalar sıtma taşıyan sivrisineklerin bulaştırıcılığını ciddi ölçüde azaltabileceğini ortaya koydu. Buna rağmen Afrika’daki bazı yönetimler bu çalışmalara temkinli yaklaşıyor. Burkina Faso’nun aldığı kararın ilerleyen dönemde başka ülkelere de örnek olabileceği değerlendiriliyor.
