Neden önemli: Uyku iğciklerinin rastgele değil, öğrenme sırasında kullanılan beyin bölgelerinde yoğunlaştığı bulundu. Bu keşif hafızanın uykuda nasıl pekiştirildiğini ortaya koyarak öğrenme bozukluklarına yönelik yeni tedavilerin önünü açabilir.
Uyku sırasında ortaya çıkan kısa süreli beyin dalgaları olan uyku iğcikleri, öğrenilen becerilerin kalıcı hale gelmesinde kritik rol oynuyor. Massachusetts General Hospital ve Harvard Tıp Fakültesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü yeni araştırma, bu iğciklerin rastgele oluşmadığını; öğrenme sırasında kullanılan beyin bölgelerine odaklandığını ortaya koydu. Bulgular, hafıza pekiştirmesinin hedefli bir süreç olduğunu ve uykunun öğrenmede neden bu kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi.
Öğrenilen beceriler uykuda yeniden işleniyor
Araştırmada 25 yetişkin, sol elleriyle beş haneli bir sayı dizisini tekrar tekrar tuşladıkları görevde test edildi. Ardından 90 dakikalık bir gündüz uykusuna alındılar. Katılımcıların uykusu sırasında kaydedilen iğcikler, öğrenme sırasında aktifleşen kortikal alanlarla karşılaştırıldı. Uyku sırasında bu bölgelerde daha yoğun iğcik görülen katılımcıların, sonrasındaki performanslarının daha fazla geliştiği ortaya çıktı.
Farklı bölgeler farklı görevler üstleniyor
Bulgulara göre iğciklerin etkisi bölgelere göre değişiyor. Motor planlama bölgelerindeki artış, uykudan sonraki performans yükselişiyle bağlantılıydı. Motor icra bölgelerindeki iğcikler ise öğrenme sırasındaki gelişimle ilişkilendirildi. Bu ayrım, uyanıkken öğrenme ile uykuda pekiştirmenin ayrı süreçler olduğunu kanıtlıyor.
Katılımcıların çoğu sayı dizisini sessizce tekrar ettiğini bildirdi. Bu nedenle ağız ve yüz hareketini kontrol eden bölgelerde de iğcik artışı gözlendi. Araştırmacılar, sözel tekrarın da motor hafızayı güçlendirmede rol oynayabileceğini vurguladı.
Klinik açıdan yeni kapılar açabilir
Uyku iğciklerinin rastgele dağılmayıp deneyime bağlı olarak belli bölgelerde yoğunlaşması, şizofreni ve otizm gibi öğrenme güçlüklerinde görülen iğcik eksikliklerini açıklamaya yardımcı olabilir. Uzmanlara göre iğciklerin ölçülebilir ve dışarıdan uyarılabilir olması, gelecekte öğrenme sorunlarına yönelik yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine kapı aralayabilir.
Araştırma, “Increased Sleep Spindles in Regions Engaged during Motor Learning Predict Memory Consolidation” başlığıyla The Journal of Neuroscience’ta yayımlandı.
