Türkiye’de 2005 yılında başlayarak e-dönüşümün ilk adımını oluşturan e-imza uygulaması, yeni yeni hedeflenen yaygınlığa ulaşmaya başladı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK), 2015’in ilk üç ayı için açıkladığı rakamlara göre şimdiye kadar 1 389 124 elektronik imza yaratıldı. Bu rakam, bir önceki döneme göre yüzde 7,7 daha yüksek. E-imza sayılarında bir önceki yıla göre artış 2014’te yüzde 7,4, 2013’te ise yüzde 10,1 düzeyinde gerçekleşti.
Elektronik imza alanının ilk oyunculardan olan E-Güven’in Genel Müdürü Can Orhun, en önemli büyümenin son üç yıl içinde gerçekleştiğini söylüyor. “2013’te, 2013’e kadarki sekiz yılın toplamından daha fazla e-imza ürettik. 2014’te ürettiğimiz e-imza sayısı da 2013’ten fazla” açıklamasında bulunuyor.
Orhun’un verdiği bilgilere göre E-Güven’in şimdiye kadar geliştirdiği e-imza sayısı 500 binin üzerinde. Geriye kalan rakam içinde de kamu görevlilerine e-imzayı vermekte tek yetkili kurum olan TÜBİTAK’ın önemli bir payı var. Orhun, özel sektöre hizmet veren şirketler içinde pazar paylarını yüzde 70 olarak açıklıyor.
Avukatların yarısı e-imza kullanıyor
E-imza; e-devlet uygulamalarından, kurum içi resmi işlemler ve gümrük ve dış ticaret işlemlerine kadar birçok alanda kimlik doğrulama amacıyla kullanılabiliyor. Uygulamanın son üç yılda hızlı bir şekilde yaygınlaşmasını sağlayan birkaç gelişme oldu. Bunlardan biri 2011 yılında, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi olan UYAP’ta işlem gerçekleştirebilmeleri için hakim ve savcılara e-imza kullanma zorunluluğunun getirilmesi. Daha sonra bu uygulamayı avukatlar takip etti. Orhun, “Şu ana kadar hakim ve savcılara 60 bin civarında verilen e-imza var. Türkiye, 67 bin avukat bulunuyor. Bunların hemen hemen yarısı da e-imzayı kullanıyor” açıklamasında bulunuyor.
Sağlık Bakanlığı’nın Ocak 2013’te başlattığı e-reçete uygulaması da e-imzanın kullanımının eczacılar arasında yaygınlaşmasını sağladı. Orhun, aynı yıl Eczacılar Birliği ile 20 bin eczacıya e-imza dağıtılması konusunda anlaşma imzaladıklarını açıklıyor.
Yine Ocak 2013’te anonim ve limit şirketler için zorunlu hale getirilen Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) ile e-fatura, e-tebligat, e-defter gibi e-dönüşüm uygulamaları e-imzanın yaygınlaşmasında önemli adımlar olarak ele alınıyor.
Mobil imza da büyümesini sürdürüyor
E-imzanın bir alternatifi ise 2007’de sunulmaya başlanan mobil imza. Orada da büyüme rakamlarının son üç yılda giderek arttığı görülüyor. BTK’nın rakamlarına göre 2013’te bir önceki yıla göre yüzde 2 artış gösteren mobil imza sayısı, 2014’te yüzde 4,9 büyüme gösterdi. 2015’in çeyreği itibariyle bir önceki döneme göre yüzde 2,7 büyüyen mobil imza sayısı toplam 366 bin 599’a ulaştı.
Cep telefonlarına yüklenerek e-imza gibi kullanılan mobil imza sadece Turkcell ve Avea tarafından, E-Güven altyapısıyla sunuluyor. Türkiye’deki mobil imzaların tamamının E-Güven tarafından üretildiğini belirten Orhun, mobil imzaların genellikle son kullanıcı işlemlerinde, internet bankacılığı ve kimlik doğrulama noktalarında kullanıldığını açıklıyor.
65 bin imza iptal edildi
Türkiye’de TÜBİTAK haricinde dört e-imza dağıtım şirketi bulunuyor. BTK tarafından yetkilendirilen ve denetlenen bu şirketler, e-imza olarak tanımlanan güvenlik anahtarlarını EAL 4+ olarak adlandırılan ve USB’ye benzeyen bir cihaz içinde sunuyorlar. Evaluation Assurance Level (Değerlendirme Güvencesi Düzeyi) kelimelerinin kısaltması olan EAL, uluslararası olarak tanınan bir sertifikasyon standardı olarak dünyanın birçok ülkesinde kullanılıyor.
Can Orhun, e-imza teknolojisi tarafında da önemli gelişmeler olduğunu anlatıyor. Bu önemli gelişmelerden biri BTK’nın, 1 Ocak 2015 tarihinde yayınladığı tebliğ ile daha önce 1024 bit olan e-imza anahtar uzunluğunu 2048 bite çıkarılması oldu. “2015 itibariyle eski sistemde olan tüm e-imzalar iptal edildi. Bu imzaların iptaliyle ilgili sorumluluk da e-imza sağlayıcılarına verildi” diyen Orhun, kendilerinde bu kapsama giren 65 bin imza olduğunu ve bu sürece 1,5 yıllık çalışma ile hazırlık yaptıklarını söylüyor.
Orhun’un verdiği bilgilere E-Güven, e-imzaların online ortamda kolay bir şekilde yenilenebilmesi için özel bir yazılım geliştirdi. Orhun, tebliğ için özel geliştirdikleri bu yazılımı artık bütün e-imza yenilemelerinde kullandıklarını belirtiyor.
Bir, iki veya üç yıllık süreler için alınabilen e-imza anahtarlarında fiyat yıllık olunca 100TL, üç yıllık olunca da 260TL düzeylerinde.
