Neden önemli: Yapay tat alma sistemi, tatları %99’a varan doğrulukla algılayarak dijital dünyaya aktarıyor. Bu teknoloji, öğrenme ve hafıza yetenekleriyle klasik sensörlerden ayrılıyor. Gıda endüstrisinde kalite kontrolü hızlandırıyor ve içecek sektöründe yeni formüllerin geliştirilmesine katkı sağlıyor.
Pekin’de görev yapan araştırmacılar, tat duyusunu dijital dünyaya taşımak için grafen oksit tabanlı özel bir sistem geliştirdi. İnsan beynindeki tat algılama sürecinden esinlenen teknoloji, ekşi, tuzlu, acı ve tatlı tatlarını neredeyse yüzde 99 doğrulukla ayırt edebiliyor.
Tat algısı dijital sinyallere dönüştürüldü
Ulusal Nanobilim ve Teknoloji Merkezi’nden bilim insanları, geliştirdikleri yapının biyolojik tat tomurcuklarının çalışma prensibini örnek aldığını açıkladı. Grafen oksit tabanlı cihaz, iyonların hareketiyle elektriksel yanıtlar üretiyor. Bu yanıtlar, tat tomurcuklarının sinir hücreleriyle etkileşimini taklit ederek tatların dijital sinyallere dönüştürülmesini sağlıyor. Böylece sistem, yalnızca tatları algılamakla kalmıyor aynı zamanda bunları hafızasında saklayabiliyor.
Yapay tat alma sistemi öğrenme yeteneği kazandı
Araştırma ekibi, bir cihazın öğrenme kapasitesini artırmak için rezervuar hesaplama yönteminden faydalandı. Bu yöntemle çalışan cihaz, tatlardan aldığı elektriksel sinyalleri benzersiz desenlere dönüştürüyor. Desenler, tek katmanlı bir sinir ağına aktarılıyor ve bu sayede sistem farklı tatları öğrenme, hatırlama ve sınıflandırma yeteneği kazanıyor. Bu özel işleyiş, cihazı klasik sensörlerden farklı bir konuma taşıyor.
Laboratuvar testlerinde yüksek doğruluk elde edildi
Bilim insanları, cihazı ilk aşamada dört temel tat üzerinde test etti. Ekşi için asetik asit, tuzlu için NaCl, acı için MgSO₄ ve tatlı için kurşun asetat kullanıldı. Sisteme aktarılan verilerle tatları yüzde 98.5 oranında doğru şekilde ayırt eden cihaz, daha sonra kahve, kola ve bu içeceklerin karışımlarını da test etti. Karmaşık aromaları başarıyla sınıflandırarak yüksek performans sergiledi.
Gıda endüstrisi için yeni fırsatlar doğacak
Yapay tat alma sistemi, yalnızca akademik bir başarı olarak kalmayacak. Teknolojinin gıda analizi, kalite kontrol süreçleri ve içecek sektöründe önemli katkılar sunacağı öngörülüyor. Özellikle üretim hatlarında hızlı ve güvenilir testler yapılmasıyla ürünlerin standardı korunabilecek. Ayrıca içecek sektöründe tatların dijitalleştirilmesi, yeni formüllerin geliştirilmesine de yardımcı olabilecek.