Amrop Yönetici Ortağı İrem Yüksel Göğüş: “Teknoloji rollerinin kariyer gelişiminde ticari bakış açısı limitli kalabiliyor. Ticari bakış açısı olan CIO ve CTO’lar liderlik değerlendirmelerimizde öne çıkıyor ve organizasyonlarda daha çok tercih ediliyor.”
Son yıllarda CIO ve CTO’ ların CEO koltuğuna daha yakın hale gelmesini sağlayan en büyük itici güçler nelerdir? Bu değişim, yönetim anlayışını nasıl dönüştürüyor?
İş dünyasında stratejilerinin merkezinde dijital dönüşüm ve teknolojinin olması, CIO ve CTO’ları CEO koltuğuna daha yakınlaştırdı. Dünya Ekonomik Forumu’na göre, CEO’ların %83’ü son 5 yılda yönetim ekiplerine teknoloji odaklı yeni bir C-seviye yönetici ekledi. Burada yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan durumu var; yani yönetim anlayışını daha teknoloji odaklı hale getirmek için mi yeni C-seviye yöneticiler ekliyoruz, yoksa işin gerektirdiğini uzmanlık alanları dönüştüğü için bu yetkinliklere sahip C-seviye yöneticilerin arayışına mı giriyoruz. Her ikisi de gibi.
CIO ve CTO’ların CEO olabilmesi için hangi liderlik yetkinliklerini geliştirmeleri gerekiyor? Teknik bilgi yeterli mi?
Araştırmalar, CIO ve CTO’ların iş dünyasında başarılı olmaları için özellikle 9 yetkinliğin öneminden bahsediyor. Stratejik Düşünme, Kültürel Değişim Liderliği, Veri ve Analitik Yönetimi, Siber Güvenlik ve Risk Yönetimi, İnovasyon ve Dijital Dönüşüm Liderliği, Finansal Okuryazarlık, İletişim ve İş Birliği, Müşteri Odaklılık. Ben bu yetkinliklerden önemli bulduğum 2 tanesini açmak istiyorum…
Teknoloji rollerinin kariyer gelişiminde ticari bakış açısı limitli kalabiliyor. Ticari bakış açısı olan CIO ve CTO’lar liderlik değerlendirmelerimizde öne çıkıyor ve organizasyonlarda daha çok tercih ediliyor. İkinci bir önemli konu da insan yönetimi ve iletişim becerileri. Teknoloji bilgisi, ticari zeka ve iletişim aradığımız noktada maalesef yetenek havuzu daralıyor. İnsan kaynaklarının ve üst yönetimin, teknoloji çalışanlarının kariyer gelişiminde ticari tarafın eş zamanlı olarak geliştirilmesi için eğitim gelişim programlarını, çevik projeleri önemli buluyorum.
Geleneksel olarak CEO’luk, CFO veya COO gibi rollerden gelen isimlere aitti. Sizce teknoloji liderleri CEO olduğunda şirketlerin stratejileri nasıl değişecek?
İş dünyasında rüzgarın CTO ve CIO’ların yelkenini doldurduğu bir gerçek. Veriyi, inovasyonu iyi kullanan teknoloji liderleri bir adım öne çıkacak. Buna çok güzel liderlik örnekleri var. Satya Nadella’nın Microsoft’taki dönüşüm liderliği, inovasyon ve bulut bilişime yönelimi değerli bir başarı hikayesidir. Burada üstüne vurgu yapmak istediğim nokta “dönüşüm liderliği”.
Değişim yönetimi ve dönüşüm yönetimini ayrıştırmak gerektiğini düşünüyorum. Değişim yönetiminde teknoloji liderleri durumun fotoğrafını çekerek reaktif bir şekilde proses ve teknoloji geliştirmeye odaklandı. Ancak günümüzün hızında bu değişim/geliştirme kısa kalıyor çünkü esneklik, kapsayıcılık ve amaç gibi yükselen çalışan bağlılığı beklentilerini, değişimle uyumlandırmak gerekiyor. Büyük resimde bir dönüşüm bekliyoruz, bu da ileri görüşlülüğü ve organizasyonun her seviyesine dokunan gerçek bir kültürel dönüşümü gerektiriyor. Tek bir alanı izole ederek dönüştürmek yerine, ekipleri ortak amaca kilitleyecek ilham veren bir liderlikten, hızlı değişime uyum sağlayan çevik bakış açısından, organizasyonun her fonksiyon ve her seviyesinin cesaretlendirildiği, işin içine katıldığı bir dönüşüm gerekiyor. İşte bu uyumu yaratabilen liderler geleceğin liderleri olacak. Etkin ve hızlı dönüşüm için teknoloji olmazsa olmaz; yani veriyi iyi kullananlar öne geçecek. Bu da CIO ve CTO’ları öne çıkarıyor.
CIO ve CTO rollerinin giderek iç içe geçtiğini görüyoruz. Sizce gelecekte bu pozisyonlar birleşebilir mi? Bunun avantajları ve riskleri neler olur?
Bazı şirketlerde CIO ve CTO rollerinin birleşmesi, stratejik uyum ve operasyonel verimlilik sağlayabilir. Netflix’te Greg Peters’ın CTO’dan COO’ya geçişi, bu dönüşümün başarılı bir örneğidir. Türkiye’de büyük perakende şirketlerinde ve bankalarda teknoloji yönetiminin üst düzeyde entegre edildiğini görüyoruz. Şirketlerin veriye dayalı hızlı karar alma mekanizmalarını geliştiriyor ve şirket bilançosu, marka, rekabete karşı öncü olma ve müşteri & çalışan deneyimine önemli etki yaratıyor. Teknoloji ve operasyon birimleri birlikte daha bütünleşmiş çalışarak birlikte stratejik ortaklık yapmış oluyorlar. Üst yönetim için de teknoloji vazgeçilmez oluyor.
Veri odaklı karar alma ve yapay zeka kullanımı, liderlik anlayışını nasıl değiştiriyor? CIO’lar bu kültürü nasıl daha etkili şekilde şirketlerine entegre edebilir?
2. soruda yetkinlik setlerinde konuştuklarımızın devamı niteliğinde bir soru ve bu soru ile kritik olan yetkinliklerin tekrar altını çizmiş olacağız. Deneyim ve öngörülere dayalı yönetimden analitik, gerçek zamanlı ve veri temelli liderliğe geçiş yaşanıyor. Bugün liderlerin kararları; büyük veri, tahmine dayalı analitik ve YZ destekli içgörülerle şekilleniyor.
Yapay zeka artık tek taraflı soru sorduğumuz bir gereçten ziyade birlikte düşündüğümüz, beyin fırtınası yaptığımız, farklı perspektiflerden konuyu değerlendirmesini isteyebildiğimiz, eğitebildiğimiz bir ekip üyesi, bir sağ kol. Çok yönlü bakış açısıyla doğru, hızlı, etkili bir çözüme ulaşmak için adeta bir danışma kurulu niteliğinde. “Makine ne bilir?” diyoruz bazen, bazen “tamam yapay zekaya da sorduk, şu cevabı verdi” deyip geçiyoruz, derinleşmek aklımıza gelmiyor. Aslında fikir ve perspektifinin sınırı yok. Gartner’a göre, 2025’e kadar kurumsal kararların %75’i veri ve yapay zeka destekli sistemlerle alınacak ve bu bilgiye herkesin erişimi var. Burada tecrübenin öneminin azalması yöneticileri korkutabilir, ancak karar alma süreçlerinin demokratikleşmesini sağlıyor ve demokrasi uzun vadede her zaman kazanır.
Liderin ekibinden öne çıkan tarafı ise işte dönüşüm yönetimi, kriz yönetimi, dayanıklılık, çeviklik, olası riskleri önceden görerek proaktif yaklaşım oluyor. Gartner’a göre, CIO’ların %70’i 2025 yılına kadar yapay zeka ve veri analitiğini iş stratejilerinin merkezine koymayı planlıyor.
Şirket yönetimlerinde yapay zeka yetkinliği kritik hale geliyor. Yönetim kurulları yapay zeka konusunda nasıl bir bilinç geliştirmeli ve riskleri nasıl yönetmeli?
‘Veri Kültürü’ şirketin her seviyesinde, yönetim kuruluna kadar benimsenmeli ve sahiplenilmeli. McKinsey, YZ kullanan lider şirketlerin karar alma hızında %60’a kadar artış sağladığını bildiriyor. Yönetim kurulları, yapay zeka risklerini (etik, güvenlik, veri gizliliği) yönetebilmek için sürekli eğitimler almalı ve YZ stratejilerinin merkezine almalı. Eğer yönetim kurulunda bu alanda yeterince bilgi ve tecrübeye sahip üyeler yoksa, yönetim kurulları hızlı bir şekilde yeniden yapılanmalı. PwC raporlarına göre, yapay zekaya bilinçli yatırım yapan yönetim kurulları, %35 daha hızlı büyüme kaydediyor.
Greg Carmichael, Satya Nadella ve Thomas Kurian gibi teknoloji liderlerinin CEO’luğa yükselişi büyük ilgi gördü. Türkiye’de bu dönüşümü gerçekleştirebilecek liderler var mı?
Türkiye’de teknoloji geçmişine sahip liderlerin CEO’luk pozisyonlarına yükseldiğini ve bunun sadece teknoloji firmalarıyla da sınırlı kalmadığını görüyoruz.
Türkiye’de teknoloji kökenli yöneticilerin CEO koltuğuna oturma eğilimi yeni olgunlaşıyor olmasına rağmen, bu dönüşümü başarıyla gerçekleştiren vizyoner lider örnekleri mevcut. Bankacılıktan perakendeye, telekomdan e-ticarete kadar geniş bir etki alanı var. Dijitalleşmeye liderlik eden, yapay zeka tabanlı müşteri deneyimine liderlik eden, Ar-Ge ve ürün stratejilerini teknoloji tabanlı hale getiren pek çok lider CEO koltuğuna geldi. Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Atan, Insider CEO’su Hande Çilingir, Logo Yazılım CEO’su Buğra Koyuncu birkaç örnek.
Önümüzdeki 5-10 yıl içinde şirket yönetimlerinde teknoloji geçmişi olan CEO’ların oranında nasıl bir artış bekliyorsunuz? Bu geçişi hızlandırmak için şirketler neler yapmalı?
Gartner tahminlerine göre, 2030’a kadar Fortune 500 şirketlerinin %50’sinden fazlasının teknoloji kökenli CEO’lar tarafından yönetileceği öngörülüyor. Şirketler, teknoloji liderlerine iş stratejilerine yönelik roller vererek ve liderlik gelişim programları sunarak bu dönüşümü hızlandırabilir. Biz de Amrop olarak yönetim kurulu üyelerinin ve C-seviyedeki teknoloji liderlerinin bu gelişimine destek olmak üzere buradayız.
