Karayolları, köprüler, demiryolları, limanlar, barajlar, askeri mühimmat üreticileri, enerji sistemleri, ilaç fabrikaları, temiz su kanalları ve atık su sistemleri; gelişen teknoloji ile ülke savunmasında, güvenliğinde önemli yerler. Peki ya şirketlerin ve bireylerin verileri, kurumların uygulamaları?
Şirket verilerinin peşindeki ticaret ataşeleri, ilişkiler yumağını çözebilen basın ataşeleri eskinin espiyonaj hikayelerinde önemli yer tutardı. İngiliz ve Rus gazetecilerin hikayeleri romanlarda, filmlerdeydi. Şimdi ise bilgiler, programlar belirli yerlerde. Eğer bu yerlere girerseniz, istenilen bilgiler elinizde. E-ticaret devi, uydu şirketi telekulak olarak çalışıyor. Bir zamanlar açık denizde balık avlayanlar yerleri bilinmesin diye vericileri kapatıyorlardı. Uydu telefonlarını da kapatıyorlar mıydı bilmiyorum ama tamamen sessize girmek olası mı?
Veri, bir ülkenin yönetiminde kritikse, bu durumda ulusal öneme sahip veri merkezlerinin çok iyi korunması lazım, aynı zamanda düşmanının verilerine de sürekli hakim olmak lazım.
İngiltere hükümeti, ülkenin yapay zeka alanındaki büyümesini desteklemek ve büyük veri merkezlerinin inşasını hızlandırmak amacıyla taslak bir düzenleme yayımladı. Ulusal Öneme Haiz Altyapı Projeleri (Nationally Significant Infrastructure Projects) kapsamında eskiden ulaşım, su ve atık projeleri için geçerli olan izin/onay mekanizması; büyük veri merkezleri, büyük pil üreticileri (gigafactory) ve laboratuvarları da kapsamına alacaksa da asıl hedef veri merkezleri. Ulusal politikaları geliştiren Bilim, İnovasyon ve Teknoloji Başkanlığı ulusal öneme haiz noktaları tanımlayacak, değerlendirme ve onay süreçlerini geliştirecek.
Değişikliğin, hükümetin İngiltere’yi AI gelişiminde önemli bir oyuncu olarak konumlandırma hedefi doğrultusunda, bu yıl içinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Öte yandan kamunun denetim ve onay mekanizması çevik çalışan iş dünyasını yavaşlatır mı düşüncesi de karar vericileri düşündürüyor.
T.C. vatandaşlarının kimlik bilgilerinin dışarıda satıldığı, bireysel ait sağlık verilerin dışarıda serbest dolaşımda olduğu duyuldu. Türkiye’deki kurumlar kendi veri merkezlerini yeteri kadar koruyamıyordu, koruma yazılım/donanımları farklı menşeili idi. Donanımcılar arka kapı bırakmışlardı. Ne kadar şifreli olursa olsun, donanım ve yazılımın “maymuncuk” sahibi olanlar için sisteme girmek kolaydı.
Kısacası, kozmik odalarımız nerelerde olacak? Buralar nasıl korunacak? Ya da çok fazla düşünmemek mi lazım?