Tayvan hükümeti, Çin’in önde gelen teknoloji şirketleri Huawei ve SMIC’i, stratejik öneme sahip yüksek teknoloji ürünlerine erişimi kısıtlanan kuruluşlar listesine ekledi. Alınan kararla birlikte, bu iki şirket Tayvan merkezli üreticilerden ürün temin edebilmek için artık ihracat izni almak zorunda kalacak. Pratikte bu adım, Huawei ve SMIC için bir çip ihracatı yasağı anlamına geliyor.
ABD’nin zaten yaptırım uyguladığı bu iki şirket için Tayvan gibi kritik bir teknoloji merkezinden gelen yeni engellemeler, Çin’in teknolojiye erişim kanallarını daha da daraltabilir. Özellikle bu kararın, Huawei’nin TSMC üzerinden yasa dışı yollarla iki milyon yapay zeka çipi temin ettiği iddialarının gündeme gelmesinden kısa bir süre sonra alınmış olması dikkat çekiyor. Şirketin, Tayvan merkezli üreticiye bağlı taşeron firmalar aracılığıyla yasaklı siparişleri gizlice verdiği öne sürülüyor.
Yeni kurallar ne anlama geliyor?
Yeni düzenleme yalnızca TSMC’yi değil; UMC, ASE, SPIL ve Nanya gibi diğer büyük Tayvanlı yarı iletken üreticilerini de kapsıyor. Bu şirketler de artık Huawei ve SMIC’e ürün göndermek için devlet onayı almak zorunda kalacak. Kısıtlamaların odağında, özellikle yapay zeka uygulamaları için kritik öneme sahip çipler, ileri üretim araçları ve gelişmiş paketleme teknolojileri bulunuyor.
Huawei ve SMIC’in dahil edildiği liste, yalnızca ticari değil, aynı zamanda siyasi bir anlam taşıyor. Zira bu liste, Kuzey Kore, İran, Rusya gibi ülkelerden şirketlerin ve Taliban, El Kaide gibi örgütlerin de yer aldığı stratejik yasaklılar grubunu kapsıyor. Çinli şirketlerin bu listeye alınması, Tayvan’ın Pekin’e karşı sadece ekonomik değil, güvenlik temelli bir pozisyon aldığını da gösteriyor.
Tayvan Ekonomi Bakanlığı ve adı geçen Çinli firmalar, şimdilik kararla ilgili herhangi bir açıklama yapmadı. Ancak kaynaklara göre bu hamlenin, ABD ile Tayvan arasında sürdürülen kapalı kapılar ardındaki görüşmelerin bir sonucu olduğu düşünülüyor.
Tayvan neden önemli?
Tayvan, sadece dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC’ye değil, aynı zamanda birçok ileri teknoloji şirketine ev sahipliği yapıyor. Bu nedenle Tayvan’dan gelen herhangi bir ticari engel, Huawei ve SMIC gibi şirketlerin üretim zincirini ciddi şekilde etkileyebilir.
Kasım 2024’te ABD, TSMC’ye gelişmiş çiplerin Çin’e ihracatını durdurma çağrısı yapmıştı. Ardından TSMC’nin, Huawei’ye iki milyon gelişmiş AI çipi ürettiği ortaya çıkınca, şirket ağır para cezalarıyla karşılaşmıştı.
Son olarak Tayvan’ın aldığı bu yeni karar, Çin’in teknolojiye erişimini daha da zorlaştırarak küresel dengeleri değiştirebilir.
