ABD’nin ihracat lisansları karşılığında gelir paylaşımı şartı, teknoloji dünyasında yeni bir tartışma başlattı. Yarı iletken devleri Nvidia ve AMD, Çin pazarına yönelik çip satışlarından elde edecekleri gelirin %15’ini ABD hükümetine aktarma konusunda Trump yönetimiyle anlaşmaya vardı.
Lisanslar, Beyaz Saray görüşmesinin ardından verildi
Kaynaklara göre anlaşma, geçen hafta verilen ihracat lisanslarının şartları arasında yer aldı. Nvidia’nın H20, AMD’nin ise MI308 model çipleri için geçerli olan bu düzenleme, bugüne kadar hiçbir ABD şirketinin kabul etmediği türden bir uygulama olarak dikkat çekiyor. İddiaya göre lisanslar, Nvidia CEO’su Jensen Huang’ın Başkan Donald Trump ile Beyaz Saray’da yaptığı görüşmeden sadece iki gün sonra verilmeye başlandı.
Çip ihracatında yeni dönem
Uzmanlar, bu tür bir gelir paylaşımı şartının ABD’de ilk kez uygulandığını belirtiyor. Trump yönetiminin ise bu adımı, tıpkı daha önce şirketleri iç yatırımlara teşvik ederek gümrük tarifelerinden muaf tutma stratejisinde olduğu gibi, ülkeye gelir ve istihdam sağlama amacıyla attığı ifade ediliyor.
Güvenlik endişeleri ve eleştiriler
Anlaşma, ABD güvenlik çevrelerinde tepki topladı. Uzmanlar, H20’nun Çin’in askeri yapay zeka kapasitesini güçlendireceğini savunuyor. Eski Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi Liza Tobin, Washington’un ihracat lisanslarını gelir kaynağına dönüştürmesinin Pekin’in işine yarayacağı görüşünde.
Öte yandan, Trump’ın ilk döneminde ulusal güvenlik danışman yardımcılığı yapan Matt Pottinger ve 19 güvenlik uzmanı, Ticaret Bakanı Howard Lutnick’e gönderdikleri mektupta, H20 lisanslarının iptal edilmesini istedi. Nvidia ise bu görüşlerin “yanlış yönlendirilmiş” olduğunu ve H20’nun askeri amaçla kullanılamayacağını savundu.
Stratejik arka plan
Bu gelişmeler, ABD ile Çin arasındaki ticaret müzakerelerinin sürdüğü bir dönemde yaşandı. Trump yönetiminin hedefleri arasında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bir zirve gerçekleştirmek yer alırken, Pekin tarafı ise gelişmiş yapay zeka çip üretiminde kritik rol oynayan yüksek bant genişlikli bellek (HBM) çiplerine yönelik ihracat kısıtlamalarının gevşetilmesini talep ediyor.
