Neden önemli: Batarya arz fazlası, elektrikli araç sektöründe kârlılığı düşürürken yatırım planlarını da yeniden şekillendiriyor. Bu dengesizlik hem enerji dönüşümünün hızını hem de uygun fiyatlı elektrikli araçların geleceğini doğrudan etkiliyor.
Elektrikli araç pazarında son yıllarda hızla artan batarya üretimi, küresel ölçekte ciddi bir dengesizlik yaratmaya başladı. Danışmanlık şirketi AlixPartners tarafından yayımlanan rapora göre, batarya üretim kapasitesi dünya genelinde talebin oldukça üzerinde seyrediyor. Kuzey Amerika’da üretim kapasitesi talebin yaklaşık iki katına çıkarken, Avrupa’da bu oran 2,2 kata ulaştı. En çarpıcı tablo ise Çin’de görülüyor; ülkedeki üretim kapasitesi iç talebin 5,6 katına ulaşarak piyasa dengesini bozdu.
Çinli üreticiler için tablo, büyük pazarlarda uygulanan yeni gümrük tarifeleriyle daha da karmaşık hale geldi. Artan arz fazlası kısa vadede fiyat baskısı oluştururken, uzun vadede üreticiler için sürdürülebilirlik sorunlarını gündeme getirdi.
Elektrikli araç üreticileri talep düşüşüyle karşı karşıya
Kuzey Amerika her ne kadar kâğıt üzerinde daha dengeli görünse de bölgede lityum demir fosfat (LFP) bataryalarının yerel üretimi sınırlı kaldı. Bu bataryalar, daha düşük enerji yoğunluğuna sahip olmalarına rağmen dayanıklılıkları ve uygun maliyetleriyle öne çıkıyor.
Rapora göre mevcut tesisler zaten talebin üzerinde kapasiteye sahip olduğu için yeni yatırım iştahı azaldı. Aşırı kapasite oluşumunda Çin’in teşvikleri, ABD’nin yerli üretimi destekleyen yasaları ve Avrupa Birliği’nin sıkı regülasyonları etkili oldu. Ancak asıl nedenin, tüketicilerin elektrikli araçlara beklenen düzeyde yönelmemesi olduğu belirtiliyor.
Elektrikli araç pazarında dengelenme süreci başlıyor
Arz fazlası fiyatları aşağı çekse de batarya üretiminde kullanılan hammaddelerin maliyeti hâlâ yüksek. Bu durum, üreticilerin zararına satış yapmasına yol açabiliyor. ABD’de federal vergi indiriminin kaldırılması ve emisyon standartlarının gevşetilmesi, satış hızını daha da düşürdü.
AlixPartners, 2028’de kapasite-talep oranının 2,4 seviyesine ulaşacağını, 2030’a kadar bu seviyede kalacağını öngörüyor. Geçen yıl yapılan tahminlerde 2030’da ABD’de yeni araç alıcılarının yüzde 36’sının elektrikli araç tercih edeceği öngörülürken, bu oran son raporda yüzde 18’e geriledi.
Batarya üreticileri yeni stratejiler geliştiriyor
Pazardaki yavaşlama, batarya sektöründe konsolidasyon sürecini hızlandırdı. General Motors’un, LG Energy Solution ile ortak kurduğu batarya fabrikasındaki hisselerini devretmesi bu sürecin ilk örneklerinden biri olarak öne çıktı.
Enerji analisti Gujarathi, ABD’de LFP batarya üretim tesislerinin artacağını ve bu teknolojinin düşük maliyetli yapısıyla üreticiler için giderek daha cazip hale geldiğini belirtiyor. Bazı üreticiler ise fazla kapasiteyi enerji depolama sistemlerine yönlendirmeye çalışıyor.
Elektrikli araç batarya üretiminde yaşanan arz fazlası, küresel otomotiv dengesini sarsarken aynı zamanda elektrikli araçların erişilebilirliğini ve fiyat politikasını da doğrudan etkileyecek gibi görünüyor.
