Neden önemli: Elektrikli araçlar yaygınlaştıkça İngiltere’nin yakıt vergisi gelirleri düşüyor; kilometre (mil) başına vergi bu kaybı telafi etmeyi hedefliyor. Aynı anda teşviklerin büyütülmesi ise geçişi hızlandırma ile yeni mali yük arasında hassas bir denge kurulduğunu gösteriyor.
İngiltere hükümeti, elektrikli araç pazarını büyütmeyi hedefleyen teşvikleri genişletirken, yakıt vergisi gelirlerindeki erimeyi durdurmak için kilometre bazlı (mil başına) yeni bir vergi modelini uygulamaya hazırlanıyor. 2025 Sonbahar Bütçesi kapsamında duyurulan pakete göre teşvik programı 2030’a kadar uzatılıyor ve bütçeye 1,3 milyar sterlin ek kaynak aktarılıyor. Aynı pakette, 2028’den itibaren elektrikli araçlar ve şarj edilebilir hibritler için yol kullanımıyla bağlantılı yeni bir vergi mekanizması getirileceği resmen ilan edildi.
Teşvik bütçesi büyüyor, şarj ağı güçlendiriliyor
Hükümetin ek ödeneğiyle elektrikli araç teşvik havuzunun toplam büyüklüğü yaklaşık 2 milyar sterline yaklaşıyor. Mevcut sistemde 37 bin sterlin altındaki elektrikli otomobillere verilen 3.750 sterlinlik doğrudan desteğin artırılması da gündemde. Şarj altyapısı için ayrılan 200 milyon sterlinlik fonla, özellikle halka açık alanlar ve otoyol koridorlarında yeni hızlı şarj istasyonları kurulması hedefleniyor. Kurumsal elektrikli araç filoları ve şarj yatırımları için vergi indirimleri genişletilirken, yerel yönetimlerin de altyapı projelerini hızlandırdığı belirtiliyor.
2028’de mil başına vergi: Elektrikli için 3 peni
2028’de yürürlüğe girecek yeni düzenleme, “Electric Vehicle Excise Duty” (eVED) adıyla mil başına vergi alınmasını öngörüyor. Buna göre tamamen elektrikli araçlardan mil başına 3 peni, şarj edilebilir hibritlerden ise mil başına 1,5 peni tahsil edilecek. Hazine, bu uygulamadan 2028-2029 mali yılında 1,1 milyar sterlin, 2030-2031 döneminde ise 1,9 milyar sterline varan gelir bekliyor. Ortalama bir elektrikli araç kullanıcısının yıllık yaklaşık 250-300 sterlin bandında ek mali yükle karşılaşacağı hesaplanıyor.
Ulaştırma ve maliye yetkilileri, yol altyapısının bakım maliyetlerinin tüm araç türleri arasında daha adil dağıtılması için bu verginin gerekli olduğunu savunuyor. Ancak sektör temsilcileri, teşviklerin sürmesini olumlu karşılasa da yeni verginin özellikle maliyet hassasiyeti yüksek kullanıcılar için elektrikliye geçişi yavaşlatabileceği uyarısında bulunuyor. İngiltere’de pazarın önümüzdeki yıllarda “teşvikle hızlandırma” ve “yol kullanım vergisiyle dengeleme” ikilisinin etkisiyle şekilleneceği öngörülüyor.
