Neden önemli: Bu yöntem, atıkları yüksek verimle yakıta dönüştürerek hem enerji üretimine katkı sağlayarak geri dönüşümde yıllardır çözülemeyen engelleri ortadan kaldırıyor. Böylece çevreye zarar veren plastikler ekonomiye değer katan bir kaynağa dönüşüyor.
Amerika Birleşik Devletleri ve Çin’den bir araya gelen bilim insanları, plastik atıkları doğrudan benzin sınıfı hidrokarbonlara dönüştürmeyi başaran yeni bir yöntem geliştirdi. Araştırmaya göre süreç, oda sıcaklığında gerçekleşerek %95’in üzerinde verim sağlıyor. Uzmanlar, düşük enerji gerektirmesi sayesinde yöntemin laboratuvar sınırlarını aşarak endüstriyel ölçekte kullanılabileceğini ifade etti.
Tek aşamalı süreç yakıt dönüşümünü kolaylaştırdı
Yeni sistem plastik atıkları çok adımlı işlemlere gerek kalmadan tek aşamada yakıta dönüştürdü. Süreç sonunda yalnızca benzin bileşenleri değil aynı zamanda kimyasal hammaddeler ve hidroklorik asit de üretildi. Ortaya çıkan ürünler sadece enerji kaynağı olarak değil su arıtımı, metal işleme, ilaç ve gıda sanayi gibi farklı sektörlerde de kullanılabiliyor. Bilim insanları özellikle karma plastik atıkların oda sıcaklığında dönüştürülmesini önemli bir gelişme olarak tanımlıyor.
Çevre için büyük sorun: plastik üretimi
Dünya genelinde üretilen plastiklerin büyük kısmını polietilen ve polipropilen oluşturuyor. Bu malzemeler ambalaj sektöründen ev aletlerine kadar pek çok alanda tercih ediliyor. Üretimde önemli paya sahip olan polivinil klorür ise toplamın yaklaşık %10’unu kapsıyor. Ancak bu plastik türleri doğada kolayca çözünmediği için çevre kirliliğini artırıyor. Yeni yöntem, söz konusu malzemelerin geri dönüşümünde büyük bir açığı kapatıyor.
PVC işlenmesinde yıllardır aşılamayan engel
PVC atıkları geri dönüşüm sürecinde uzun yıllardır sorun teşkil ediyor. Çünkü mevcut yöntemler, klorun ayrıştırılması için yüksek sıcaklık ve yoğun enerji gerektiriyor. Yeni süreçte ise plastik atıklar doğrudan klor içermeyen hidrokarbonlara ve hidroklorik aside dönüştürüldü. Elde edilen hidrokarbonların 6–12 karbon atomuna sahip moleküllerden oluşması, bunların benzin üretiminde kullanılabilmesini sağladı.
Hidroklorik asit endüstriye yeniden kazandırıldı
Dönüşüm sırasında ortaya çıkan hidroklorik asit güvenli şekilde nötralize edildi. Bilim insanları, bu yan ürünün modern endüstride geniş kullanım alanı olduğunu hatırlattı. Mevcut hidroklorik asit üretiminin yüksek enerji isteyen çok aşamalı süreçlerle yapıldığı düşünüldüğünde, yeni yöntem maliyetleri ve enerji tüketimini önemli ölçüde düşürebilecek.
Yöntemin verimliliği testlerle kanıtlandı
Araştırma ekibi, geliştirdiği yeni yöntemi farklı plastik türleri üzerinde başarıyla denedi. Yumuşak PVC borularda %95’lik bir dönüşüm verimliliği elde edilirken, sert PVC borular ve PVC kaplı kablolarda bu oran %99’a kadar yükseliyor. Poliolefinlerle karıştırılmış PVC atıklarında ise 30–80 derece aralığında %96 verim elde edildi. Uzmanlar, bu sonuçların yöntemin sanayide ölçeklendirilerek kullanılabileceğini gösterdiğine vurgu yaptı.
Plastik kirliliğiyle mücadele için yeni umut doğdu
Küresel plastik üretiminin 10 milyar tona ulaşması ve büyük bir kısmının geri dönüştürülemeyerek çevreye yayılması, ciddi bir sorun yaratıyor. Geliştirilen yeni dönüşüm yöntemi, bu soruna hem plastik atık kirliliğini azaltarak hem de enerji üretimi için yeni bir kaynak oluşturarak ikili bir çözüm sunuyor. Bilim insanları, bu gelişmenin plastik kirliliğiyle mücadelede kritik bir rol oynayabileceğini ifade ediyor.
